Prowadzili je członkowie Bractwa Bartnego: prezes Piotr Piłasiewicz i Rafał Liśkiewicz. Termin organizacji tego wydarzenia był nieprzypadkowy, bowiem 20 maja obchodzony jest – ustanowiony przez ONZ z inicjatywy Słowenii – Światowy Dzień Pszczół.

Zbieranie pyłku i produkcja miodu to nie są jedyne aspekty życia pszczół i innych zapylaczy (obok pszczół miodnych są to pszczoły murarki i samotnice, trzmiele, motyle, chrząszcze i owady z rzędu muchówek). Równie ważne jest zapylanie, które towarzyszy wędrówkom pszczół na różne rośliny. W Polsce żyje 470 gatunków owadów należących do rodziny pszczołowatych, a ponad 90% zapyleń roślin dokonywanych przez owady zawdzięczamy właśnie pszczołom.

W zajęciach uczestniczyło 10 osób z woj. łódzkiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego i śląskiego. Wśród nich było dwóch pszczelarzy, ale też m.in. informatyk, inżynier, piekarz, ślusarz, tapicer, czy też doktorantka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu. Program warsztatów obejmował część teoretyczną i część praktyczną. W pierwszej prowadzący przekazali wiedzę na temat historii i tradycji bartniczych na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem północno-wschodniej części. Tradycja ta doskonale wpisuje się w coraz popularniejszy nurt naturalnego pszczelarstwa i ochrony pszczół oraz innych owadów zapylających.

Część praktyczna to przede wszystkim nauka i ćwiczenie konkretnych umiejętności bartniczych – dzianie kłód bartnych, czyli wykonanie naturalnych uli w sosnowych kłodach przy pomocy tradycyjnego wyposażenia dawnych bartników, które stanowiły: ciosło, piesznia, skobliczka, barta. Dużą pomocą przy wstępnych pracach była mimo wszystko piła spalinowa. Każdy z uczestników wykonał własną kłodę bartną, którą mógł zabrać ze sobą do domu. Towarzysze z Bractwa Bartnego przekazywali praktyczne informacje, m.in. jak wybrać optymalne miejsce do umieszczenia i instalacji kłody na drzewie, w jaki sposób przygotować ją do zasiedlenia i zabezpieczenia, czy też jak zadbać o nią przed sezonem zimowym.

Prowadzący zademonstrowali również starą bartniczą technikę wspinania się na drzewo przy pomocy leziwa, plecionego z konopnego sznura. Kilku uczestników spróbowało swych sił w tej trudnej sztuce, ale z pewnością czeka ich dużo pracy, by posiąść tę umiejętność.

Punktem kulminacyjnym warsztatów było wspólne wciągnięcie i umieszczenie pionowej kłody bartnej (stojak) na założonej w zeszłym roku platformie, zbudowanej między konarami drzewa na wysokości 7 m. Taka forma lokalizacji to jeden ze starych sposobów instalowania kłód bartnych na wysokości z zabezpieczeniem (rusztowanie) przed niedźwiedzią penetracją.

W trakcie warsztatów przeprowadziliśmy również oględziny kłód oraz barci umieszczonych na terenie parku-arboretum. W pięciu z nich znajdowały się ślady bytowania pszczół, które jednak nie przetrwały zimy. Obecnie posiadamy jedną barć, osiem kłód stojaków i jednego leżaka. Na wszystkich znajdują się ciosna bartne, czyli znaki bartnika, które je wykonał. W naszym wypadku był to Rafał Liśkiewicz.

Na zakończenie prezes Piotr Piłasiewicz wręczył każdemu uczestnikowi dyplom Bractwa Bartnego, potwierdzający uczestnictwo w warsztatach bartniczych i posiadanie podstawowej wiedzy z zakresu bartnictwa.

Na koniec zauważyć trzeba, że bartnictwo wpisano w 2016 r. na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Ogromna w tym zasługa Bractwa Bartnego. Dzięki niemu i białoruskiemu Bractwu Bosych Bartników 17 grudnia 2020 r. kulturę bartniczą umieszczono na prowadzonej przez UNESCO Reprezentatywnej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości. Decyzję podjął Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas 15 sesji w Paryżu.

tekst: Jerzy Adamczewski